Plantar fasiit, ayak tabanında ağrıya neden olan yaygın bir ortopedik durumdur. Özellikle uzun süre ayakta kalan, yoğun fiziksel aktivite yapan veya yanlış ayakkabı seçimi nedeniyle taban kaslarında gerginlik yaşayan kişilerde görülür. Tedaviye dirençli durumlarda cerrahi seçenekler hastalara kalıcı çözüm sunabilmektedir. Ortopedi ve Travmatoloji Doçenti Tolgahan Kuru bu röportajında plantar fasiitin endoskopik kapalı ameliyatla nasıl tedavi edildiğini ve avantajlarını anlatıyor.
Soru: Doç. Dr. Kuru öncelikle plantar fasiit nedir ve nasıl gelişir?
Cevap:
Plantar fasiit, plantar fasya adı verilen ayak tabanındaki bağ dokusunun gerilme, gerilme veya mikrotravma nedeniyle hasar görmesi sonucu oluşur. Fasya topuk kemiğinden ayak parmaklarına kadar uzanan kalın bir bant şeklindedir ve her adımda bu yapıya baskı uygulanır. Uzun süre ayakta durmak, yüksek yoğunluklu aktiviteler yapmak veya uygunsuz ayakkabı kullanmak gibi faktörler bu durumu tetikleyebilir.
Soru: Plantar fasiit tedavisinde ameliyat kararı ne zaman verilir?
Cevap:
Genellikle plantar fasiit tedavisinde ameliyat son çare olarak kabul edilir. Öncelikle istirahat, buz uygulaması, germe egzersizleri, ayak tabanına uygun ortezler, ilaç tedavisi gibi konservatif yöntemler uygulanır. Yaklaşık 6-12 ay süren konservatif tedaviye rağmen ağrı devam ediyorsa ve hastanın yaşam kalitesinde ciddi bir bozulma yaşanıyorsa cerrahi seçenek ön plana çıkıyor.
Soru: Plantar fasiit tedavisinde endoskopik kapalı ameliyatın avantajları nelerdir?
Cevap:
Endoskopik cerrahi küçük kesilerden yapıldığı için minimal invaziv bir yöntemdir. Bu, açık ameliyata göre daha az ağrı, daha hızlı iyileşme süreci ve daha düşük enfeksiyon riski anlamına gelir. Endoskopi sayesinde plantar fasya dokusunun gergin bölgesi hedeflenir ve fasya üzerinde kontrollü bir kesi yapılır. Bu sayede dokularda minimum hasar meydana gelir ve hasta birkaç hafta içerisinde ayağa kalkıp normal hayatına dönebilir.
Soru: Endoskopik cerrahi nasıl yapılır? Süreçte hangi adımlar atılıyor?
Cevap:
Endoskopik cerrahi genellikle lokal veya spinal anestezi altında yapılır. Cerrah topuk bölgesinde küçük bir kesi yapar ve endoskopik bir cihazı yerleştirir. Bu cihaz içerideki dokuların net bir şekilde görüntülenmesini sağlar. Plantar fasyanın problemli kısmı belirlenerek bu bölgeye mikrocerrahi aletlerle müdahale edilir. Gerektiğinde fasya üzerinden kesi yapılır, ardından kesiler dikişlerle kapatılır. Ortalama işlem süresi 15-30 dakika arasındadır.
Soru: Bu ameliyat sonrası iyileşme süreci nasıldır? Hastalar ne kadar sürede normal aktivitelerine dönebilir?
Cevap:
Endoskopik cerrahi sonrasında hastalar genellikle birkaç gün içerisinde ayağa kalkabilmektedir. Ameliyat sonrası ilk hafta şişlik ve hafif ağrı olabilir ancak bu geçicidir. Hastaların 2-3 hafta süreyle ağır kaldırmaktan ve topuk bölgesine aşırı baskı yapmaktan kaçınmaları önerilir. Ortalama 4-6 hafta sonra hasta tamamen normal aktivitelerine dönebilir.
Soru: Endoskopik kapalı ameliyat kimler için daha uygun bir seçenek olur?
Cevap:
Özellikle yoğun fiziksel aktivite gerektiren işlerde çalışan veya spor yapan kişiler için endoskopik cerrahi daha uygun bir seçenektir. İyileşme süresi geleneksel cerrahi yöntemlere göre daha kısa olduğu için hastalar iş hayatına ve spora daha hızlı dönebilmektedir. Ayrıca endoskopik kapalı ameliyat, cerrahi işlemi geciktirmek istemeyen veya açık ameliyat konusunda tereddüt eden hastalar için oldukça etkili bir çözümdür.
Soru: Ameliyatın riskleri veya komplikasyonları var mıdır?
Cevap:
Endoskopik cerrahi minimal invaziv bir yöntem olmasına rağmen her cerrahi işlem gibi bazı riskler taşır. Enfeksiyon, sinir hasarı veya nadir durumlarda plantar fasyanın yetersiz iyileşmesi gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Ancak deneyimli bir cerrah tarafından yapıldığında bu riskler minimum düzeydedir. Hastaların ameliyat sonrası doktorlarının önerdiği bakım ve dinlenme süresine dikkat etmeleri iyileşme sürecini de olumlu yönde etkiler.
Çözüm:
Plantar fasiit tedavisinde endoskopik kapalı cerrahi umut verici bir yöntem olarak öne çıkıyor. Doç. Dr. Tolgahan Kuru’nun da belirttiği gibi plantar fasyanın hasarlı kısmı cerrahi müdahale ile hedef alınarak kalıcı bir çözüm sağlanabilir. Bu sayede hastalar ağrısız bir yaşama dönme şansına sahip olurlar.